Graveltocht over de R1 door Saksen-Anhalt

De R1 is een van de populairste fietsroutes van Europa. Vanaf de Atlantische kust loopt de route ruim 4500 kilometer tot aan St. Petersburg. Ruim 275 kilometer van de R1 loopt door Saksen-Anhalt – een nog relatief onontdekte fietsregio in het midden van Duitsland die zich vooral typeert door afwisselende landschappen, ongerepte natuur en een grote schatkist aan culturele en historische bezienswaardigheden. Deze 275 kilometer lenen zich uitstekend voor gravelfietstochten, waarbij je onderweg wordt verrast door barokke kastelen, mystieke wezens van de Harz, het bijzondere Ferropolis en steden als Dessau en Wittenberg.

Groene band en de heksendans – gravelen door de Harz

Midden in de bossen van de Harz staat een post in de kleuren van de Duitse vlag die bezoekers eraan herinnert dat hier ooit een lange grens het land in tweeën deelde. De post Stapelburg is ook het begin van de R1 in Saksen-Anhalt. Al tijdens de eerste kilometers zul je ontdekken dat dit een echte gravelondergrond is, met overwegend zanderige wegen, afgewisseld door grindachtige bospaden met hier en daar een pittige stijging. Het eerste stadje van de tocht is Wernigerode, een historisch vakwerkstadje en tevens beginpunt van de beroemde stoomtrein die je naar de top van de 1142 meter hoge Brocken brengt. Geen slechte plek voor een overnachting.

Na Wernigerode wordt de R1 een stuk sportiever; flinke stijgingen en dalingen wisselen elkaar af tot aan de poort van het voormalige klooster Michaelstein, waar de zogenaamde ´duivelsmuur´ begint: een 25 kilometer lange rotswand. Volgens een oude legende heeft de duivel hier ooit een dag rondgedwaald. In het historische stadje Thale, een ruime 10 kilometer verderop, wordt het nog mysterieuzer; hier bevindt zich de ´Hexentanzplatz ´, ooit een Germaanse gebedsplek waar heidense goden werden vereerd. Nog altijd is het een mystieke plek waar in de zomermaanden uiteenlopende evenementen worden gehouden.

https://www.youtube.com/watch?v=V6Vc9TZu6Kc

Van een kuuroord naar het zoute land

Voordat de je Harz verlaat, kun je aan de rand van het natuurpark het kuuroord Bad Suderode meepikken. Hier mag je een bezoek aan kasteel Bückeburg, waar je overigens ook heerlijk kunt eten, niet overslaan. Ook de romaanse stiftkerk St. Cyriakus is zeker de moeite waard. Wanneer je de Harz verlaat, merk je meteen dat de wegen een stuk vlakker worden. Ook een ronde om de 300 hectare grote Concordiasee is heerlijk vlak. Hierna wordt het landschap niet alleen getypeerd door uitgestrekte natuurvlaktes, maar ook door oude bruinkolenmijnen en zanderige veldwegen. Ook het stadje Staßfurt wordt door de mijnbouw gekenmerkt, al ligt hier de zoutwinning op de voorgrond. Bezienswaardig is het Bergbaumuseum, dat de 150 jaar oude geschiedenis van die zoutmijnen belicht. Een andere mooi overblijfsel uit het zoutwinningstijdperk van Staßfurt is een heus zoutbad dat in 1929 als eerste en enige zoutstrandbad van Midden-Europa werd geopend. Het water heeft een zoutwaarde van 2,1%, dat is meer dan de Oostzee.

Door de rijke geschiedenis van Saksen-Anhalt

Een ander fraai stuk van de R1 is het traject langs de rivieren de Bode en de Saale, waarbij je in oostelijke richting kleine dorpjes als Bernburg en Reppichau aandoet. Het spreekt voor zich dat je de Bauhausstad Dessau niet mag overslaan De kunststroming floreerde hier 100 jaar geleden en dat is in verschillende architectonische bouwwerken goed terug te zien. Bezienswaardig zijn onder andere de meesterhuizen van Walter Gropius en het in 2019 geopende avantgardistische Bauhausmuseum. Het landschap na Dessau wordt opnieuw getypeerd door bruinkool. Een groot kunstmatig meer met een schiereiland, dat vroeger diende als afgravingsgebied voor bruinkool, vormt nu het hippe Ferropolis Museum; industrieel monument, staalsculptuur, evenemententerrein en themapark. Opvallend is dat de reusachtige machines er nog gewoon staan en dat deze namen hebben gekregen als Mad Max«, Mosquito en Medusa. De laatste kilometers van de R1 in Saksen- Anhalt lopen over verschillende wegen in de richting van de Lutherstad Wittenberg. Op het oude marktplein sta je hier oog in oog met de legendarische reformator die in 1517 zijn stellingen op de Slotkerk spijkerde. Nog twintig kilometer ´gravelen´ na Wittenberg en de R1 in Saksen-Anhalt zit erop: je bereikt hier de grens met Brandenburg.

Saksen-Anhalt ligt in Midden-Duitsland op ongeveer 5 uur rijden vanaf Utrecht. Ook met het openbaar vervoer is de deelstaat goed bereikbaar. Met de R1 door Saksen-Anhalt: het traject door Saksen-Anhalt is sinds 1996 bewegwijzerd en goed begaanbaar. Het traject binnen de deelstaat begint in Stapelburg in de Harz, aan de grens met Nedersaksen, en eindigt iets na Wittenberg waar de R1 doorloopt in de deelstaat Brandenburg.

Trajectlengte: 275 km

Profiel: in de Harz gedeeltelijk sterkere stijgingen

Stijging: ca. 698 m

Daling: 774 m

Ondergrond: voornamelijk bos en veldwegen, deels langs wegen gelegen fietspaden. De afwisseling tussen de ondergronden is ideaal voor gravelbikes.

Meer informatie vind je op:

www.echtschoensachsenanhalt.de

www.vakantieland-saksen-anhalt.de

© Engelhardt